به گزارش سرویس اجتماعی پایگاه 598ØŒ نگاه برنامه‌ریزان Ùˆ نظریه‌پردازان دوران سازندگی Ú©Ù‡ خودشان را لیبرال دموکرات مسلمان می‌دانند[1] نگاهی به بیرون برای دریاÙت الگو بود. Ø·Ø±Ø ØªØ¹Ø¯ÛŒÙ„ ساختارها Ú©Ù‡ در این دوره صورت گرÙت اثرات مخرب Ùˆ زیان‌باری بر ماهیت شهرهای بزرگ گذاشت Ùˆ Øتی دگردیسی سریعی در ارزش‌های انقلاب اتÙاق اÙتاد. گرایش به تملک مادی در سایه تکیه طرØ‌های دولت بر سرمایه بخش خصوصی اÙزایش یاÙت. شهردار وقت تهران دران زمان جزو تئوریسین‌های اصلی این مدل از توسعه بود. سیاست خودگردانی شهرداری‌ها در راستای همان خصوصی‌سازی منجر به تراکم Ùروشی، تغییر کاربری‌ها Ùˆ شهر Ùروشی شد از آسیب‌های وارده ناشی از نگاه غلط مدیریت شهری تهران می‌توان به از بین بردن باغات تهران، رواج بلندمرتبه‌سازی تشدید آلودگی هوا از بین بردن Ù…Øلات Ùˆ هویت تهران اشاره کرد.
از دیگر اتÙاقات در Øوزه مدیریت شهری در این دوران، توجه به تهیه Ùˆ تصویب طرØ‌های جامع بود Ú©Ù‡ Øتی یک نمونه موÙÙ‚ از اجرای این Ø·Ø±Ø Ø¯Ø± سراسر جهان وجود ندارد اما همچنان برای شهرهای ایران این Ø·Ø±Ø ØªÙ‡ÛŒÙ‡ می‌شود. تÙکر Øاکم بر شهر در این دوره بر مبنای اندیشه مدرنیزاسیون بوده است Ùˆ خروجی این تÙکر تغییر چهره شهرهای ایران Ùˆ تغییر ارزش‌های انقلابی مخصوصاً در کلان‌شهر تهران بود Ú©Ù‡ ارزش‌های جدیدی بر شهر Øاکم شد. بعدازاین دوره به علت نبود برنامه مشخص برای دستیابی به نوع جدیدی از پیشرÙت اقدامات بعدی مدیریت شهری در دوره‌های مختل٠جدا از گرایش‌ها سیاسی در چرخه مدرنیسم قرار گرÙت Ùˆ طرØ‌ها Ùˆ برنامه‌های شهرداری‌ها در Ø³Ø·Ø Ø§ÛŒØ¯Ø¦ÙˆÙ„ÙˆÚ˜ÛŒÚ© تغییر به خصوصی نکرد.
مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم اشاره دارند Ú©Ù‡ ایران دارای ظرÙیت‌های طبیعی Ùˆ انسانی کم‌نظیری است Ùˆ بسیاری از این ظرÙیت‌ها با غÙلت دست‌اندرکاران بی‌استÙاده یا Ú©Ù… استÙاده مانده است. همت‌های بلند Ùˆ انگیزه‌های جوان Ùˆ انقلابی خواهند توانست آن‌ها را Ùعال کنند. ازاین‌رو انگیزه‌های جهادی Ùˆ انقلابی برای تغییر چهره شهر Ú©Ù‡ نقش مهمی در تغییر سبک زندگی Ùˆ نگرش جامعه به ارزش‌ها دینی دارد ضروری به نظر می‌رسد. برای تØقق تمدن نوین اسلامی باید ظر٠تØقق سازه‌های تمدنی Ú©Ù‡ شهر است Ø´Ú©Ù„ بگیرد. ما در دوران جدیدی قرارگرÙته‌ایم Ùˆ Ùرصت برای آزمون‌وخطا Ùˆ استÙاده از مکاتب Ùˆ الگوهای غربی Ùˆ شرقی را نداریم. برای ساخت ایران اسلامی باید از منابع Ùˆ ظرÙیت‌های درونی Ùˆ بومی خودمان استÙاده کنیم. ساختار شهرسازی تراز انقلاب اسلامی می‌تواند الگویی برای دیگر ملت‌های آزادی‌خواه باشد چراکه مبانی Ùˆ مولÙÙ‡ های آن برگرÙته از نظریه نظام انقلاب اسلامی خواهد بود. برای بهبود وضع موجود در ساختار کلان مدیریت شهری در ابتدا باید پارادایم Ùکری منطبق بر ارزش‌های اسلام Ùˆ انقلاب را تعری٠کنیم. با تØقیقات Ùˆ پژوهش‌های انجام‌شده در خصوص طرØ‌های توسعه شهری پیشنهادات می‌شود به‌جای استÙاده از طرØ‌های جامع Ùˆ تÙصیلی از طرØ‌ها Ùˆ برنامه‌های شبکه‌ای در مقیاس Ù…Øلات استÙاده کرد Ùˆ آن را به‌کل شهر تعمیم داد. طرØ‌های شبکه‌ای نگاهش صرÙاً کالبدی Ùˆ اقتصادی نیست بلکه به‌صورت کلان Ùˆ خرد Ùˆ از ابعاد مختل٠به پدیده‌ها می‌نگرد. مبانی این Ø·Ø±Ø Ø§Ø² ارزش‌های اسلام Ùˆ انقلاب اسلامی خواهد بود Ùˆ نگاهش به درون است Ùˆ از مکاتب غربی الگو نگرÙته Ùˆ نخواهد گرÙت Ùˆ هد٠از ارائه چنین طرØ‌هایی بسترسازی برای ایجاد آرامش Ùˆ عدالت جهت Øس Øضور خداوند در Ùضای زیستی است. این Ø·Ø±Ø Ùˆ برنامه درصدد تغییر سبک زندگی شهروندان است. در طول این چند دهه تقلید Ùˆ پیروی از تئوری‌ها Ùˆ طرØ‌های غربی خروجی چندانی جز اÙزایش مشکلات برای شهروندان Ùˆ Ùضای شهرنشینی نداشته است Ùˆ چنانچه این روند بخواهد ادامه پیدا کند باید منتظر مسائل Ùˆ بØران‌های زیادی بود. یکی از این مسائل بØث‌های Øاشیه‌نشینی Ùˆ سکونتگاه‌های غیررسمی است Ú©Ù‡ در یادداشت‌های بعدی انشالله به آن خواهیم پرداخت.
روزنامه همشهری 29/11/1379 سایه روشن‌های زندگی درجامعه شهری
پایان بخش ششم...
نویسنده: علی Øجازیان پژوهشگر شهرسازی اسلامی