اولویت پایین برگزاری مسابقات کتابت قرآن در ساماندهی وضعیت فعلی قرآن کشور
گروه فرهنگی صابرنیوز: اولین دوره مسابقات کتابت قرآنکریم برگزار می شود. این خبر را چند روز پیش حجتالاسلام حسینی رئیس مرکز قرآنی اوقاف بیان کرده و خبر از شروع دور جدیدی از مسابقات قرآن در حوزه کتابت داد. وی همچنین افزود "از همان صدر اسلام کتابت قرآن به عنوان یک امر قدسی در دستور کار مسلمانان قرار میگیرد و کاتبان همانند حافظان و قاریان قرآن جایگاه ویژهای داشتند که کار کاتبان همراه با آداب معنوی بوده است؛ از این رو سیر تحولی که کتابت قرآن داشته، موضوع قابل توجه و اثرگذاری بوده و در بحث تمدن اسلامی مورد توجه دانشمندان قرار گرفته است." ایشان همچنین در مورد این مسابقات اظهار کردند "قدری باعث شرمگینی است که پس از ۴۲ دوره برگزاری مسابقات قرآن، برای اولین بار مسابقات کتابت قرآن هم برگزار میشود."
حجتالاسلام نادر مهدوی افزود: ورود سازمان اوقاف و امور خیریه به عنوان نهادی ملی و اثرگذار به مسابقات کتابت قرآنکریم و هزینه کردن از اعتبارات قرآنی کشور، اینگونه به ذهن متبادر میکند که کتابت قرآنکریم یکی از نیازهای فوری و ضروری جامعه امروز ما است. در حالی که این نتیجهگیری نه تنها صحیح نیست بلکه فرسنگها با نیازهای قرآنی جامعه فاصله دارد. همچنین هزینهکرد برای چنین فعالیتهایی باطل کننده ادعای بعضی از مسئولین قرآنی کشور مبنی بر کمبود بودجههای قرآنی است.
پرداختن به حواشی نخ تسبیح فعالیتهای برخی نهادهای قرآنی
عضو دبیرخانه گفتمان قرآنی در ادامه بیان کرد: زنگ خطر تهاجم فرهنگی سالهاست که به صدا درآمده و جنگ تمدنی عظیمی بین اسلام و تمدن غرب آغاز شده و ما در این جنگ تاکنون کشته و تلفات بسیاری دادهایم و دشمن توانسته است ذهنها و قلبهای بسیاری را تصرف کند. اما در میان تمامی راهکارهای مقابله با دشمن، موثرترین راهبرد، ایجاد استحکام درونی در عموم مردم بوده به گونهای که عملیاتهای دشمن بر روی آنها تاثیرگذار نباشد. این استحکام درونی را به برکت انس با قرآن میتوان ایجاد کرد. همانگونه که مقام معظم رهبری فرمودهاند: "نظام اسلامى و جامعهى اسلامى با انس روزافزون با قرآن استحکام درونى پیدا میکند؛ و استحکام درونى آن چیزى است که جوامع را در راههاى مطلوب خودشان و بهسوى مطلوبهاى خودشان قادر میسازد و قدرت برخورد با چالشها به جوامع میدهد. باید در درون مستحکم بود؛ این استحکام درونى به برکت انس با قرآن حاصل میشود." (8/4/93)
اما متاسفانه آمارهای منتشر شده توسط سازمانها حاکی از عدم آشنایی عموم مردم با قرآن بوده و نشان دهنده این است که جامعه در ابعاد مختلف انس با قرآن از جمله حفظ، تدبر و آشنایی با مفاهیم و معارف قرآن با وضعیت مطلوب فاصله بسیاری دارد. به عنوان یک نمونه، سال گذشته محمد انجم شعاع دبیر سابق ستاد راهبری طرح ملی حفظ قرآن کشور از آمار 7 هزار نفری تعداد حافظان کل قرآن در کشور خبر داد. این در حالی است که مقام معظم رهبری در سال 90 مطالبه تربیت 10 میلیون حافظ کل قرآن را از مسئولان قرآنی کشور مطرح کرده بودند.
اما مشکل اصلی چیست؟
حجتالاسلام مهدوی گفت: مشکل اصلی که بسیار دردآور است، تخصیص بودجههای قرآنی به فعالیتهای نمایشی و سرگرم شدن به مقدمات است. مطلبی که بارها رهبری آن را تذکر داده اند ولی مورد توجه جدی مسئولان قرآنی قرار نگرفته است. به عنوان مثال مقام معظم رهبری در یکی از بیاناتشان فرمودند: "تلاوت قرآن، انس با قرآن، فهم قرآن، حفظ قرآن، جزو برنامههاست؛ که خب، یکی از مظاهر آن هم همین مسابقات بینالمللی است. لیکن تلاوت قرآن و قرائت زیبای آیات الهی، مقدمه است برای تدبر در قرآن. ما نمیخواهیم خودمان را مشغول کنیم، سرگرم کنیم به تلاوت و به قرائت قرآن و الحان قرآنی، به عنوان یک موضوع اصلی؛ این مقدمه است...... فقط به خواندن، فقط به لفاظی، فقط به الحان گوناگون نبایستی اکتفاء کرد؛ اینها را باید به چشم وسیله نگاه کرد. لحن زیبا و صدای زیبا برای قرآن لازم است، اما برای اینکه دلها خشوع پیدا کنند، نرم بشوند و به معانی قرآن برسند. اینجور نیست که ما خیال کنیم این یک امرِ استقلالی است؛ نه، اینها مقدمه است؛ این مقدمه را باید به قصد آن ذیالمقدمه انجام داد. (4/4/91)"
بزودی شاهد برگزاری دهها مسابقه کتابت قرآن در سطح کشوری خواهیم بود!
ایشان گفتند: سازمان اوقاف یکی از نهادهای مهم در حوزه فعالیت های تبلیغی ترویجی قرآنی در کشور بوده به گونهای که از پیش از انقلاب اسلامی تاکنون همه ساله بزرگترین مسابقات قرآنی کشور را برگزار میکند. از نظر بودجه سهم این سازمان در سال 98 بیش از ۳00 میلیارد تومان بوده و هزینه طرحهای قرآنی این سازمان از جمله برگزاری مسابقات بینالمللی قرآن، مشارکت در طرح قرآنی بشارت، دانشگاه علوم و معارف قرآنکریم و ... به بیش از 50 میلیارد تومان میرسد.
اما راهاندازی مسابقات کتابت قرآن توسط این سازمان از چند منظر قابل نقد و بررسی است:
1- در جایگاه رفیع کتابت قرآن شکی وجود نداشته و روایاتی متعددی در فضیلت آن وجود دارد اما میزان اولویت این موضوع در وضعیت فعلی قرآنی کشور چقدر است؟ در حالی که جامعه و جوانان ما با بدیهیاتی چون روخوانی قرآن، آشنایی ابتدایی با مفاهیم آن حتی در حد اسامی سورهها و فواید آن بیگانه است، پرداختن به بحث کتابت - که در مراحل تکمیلی و پیشرفته قرآنی جامعه باید به آن پرداخته شود- چه سودی دارد؟
2- هزینههای برگزاری این مسابقات با چه منطقی قابل توجیه است؟ در شرایطی که اوقاف متولی موقوفات کشور است و حتی در صورت مدیریت درست از دریافت اعتبارات دولتی میتواند بینیاز شود، بهتر است به جای هزینهکرد اعتبارات قرآنی برای فعالیتهایی که در حال حاضر اولویتی ندارد، برای تامین مالی مسابقاتی از این دست به فکر تأمین منابعی پایدار از محلهایی مثل موقوفات و حتی سرمایهگذاران و تأمینکنندگانی مانند سایر مسابقات جاری و متداول در کشور باشد.
3- حجتالاسلام سیدمحمدحسین نواب، مدیر مدرسه اسلامی هنر در نشست خبری مسابقات کتابت گفت: "در حال حاضر در هر خانه ایرانی چند قرآن با خط عثمان طه وجود دارد، اما خبری از قرآن با خط خوشنویس ایرانی مانند میرزا احمد نیریزی نیست؛ از این رو هدف ما معرفی هنر ایرانی به جامعه ایرانی است." همانطوری که ایشان هم اشاره فرمودهاند ریشه توسعه خط عثمان طه در کشور بیش از آنکه نبودن قرآن با خط ایرانی باشد، متاسفانه سیاستهای غلط مسئولان ذیربط است و هرچند که دغدغه ایشان درست است و حتی شاید مدرسه اسلامی هنر نیز جایگاه مناسبی برای پیگیری این موضوع باشد اما پیوند خوردن آن با سازمان اوقاف به نظر وجهی ندارد. بعلاوه رواج قرآن با خط عثمان طه باعث وحدت در بین جوامع اسلامی شده و بسیاری از شبهات در رابطه با تحریف قرآن شیعیان را از میان برده است.
4- آنچه که دغدغه مسئولان محترم برگزارکننده این همایش در هنرنمایی و بازیابی جایگاه از دست رفته هنر ایرانی در عرصه کتابت قرآن را محقق میکند با مسابقات کتابت حاصل نمیشود. به نظر میرسد فعال کردن ظرفیت نهادهای مردم نهاد و دغدغهمند مانند انجمن خوشنویسان میتواند زودتر محققکننده این هدف باشد.
5- تجربه برگزاری مسابقات بین المللی قرآن با هزینههای چند میلیاردی توسط اوقاف نشان داده است که این سبک از مسابقات به سرعت توسط سایر سازمانها تقلید شده و همانطور که در حال حاضر سالانه ۱۱۰ مسابقه قرآنی کشوری توسط نهادهای مختلف برگزار میشود؛ در آیندهای نزدیک شاهد گسترش مسابقات کتابت و اتلاف هزینههای چند میلیاردی که نتیجه کمی دارند خواهیم بود.
ناتوانی کودک و جوان ایرانی از خواندن قرآن و بیگانه بودن با آن باید بیشتر مایه شرمساری باشد تا تأخیر در برگزاری مسابقات کتابت
این عضو دبیرخانه گفتمان قرآنی گفت: در پایان قابل ذکر است که با توجه به صحبتهای حجتالاسلام حسینی مبنی بر: " قدری باعث شرمگینی است که پس از ۴۲ دوره برگزاری مسابقات قرآن، برای اولین بار مسابقات کتابت قرآن هم برگزار میشود." توصیه میکنیم که تعطیل شدن موسسات و جلسات قرآنی، ناامید شدن فعالان این عرصه، روی زمین ماندن مطالبات قرآنی رهبری از جمله تربیت 10 میلیون حافظ قرآن و عدم آشنایی و انس عموم مردم با قرآن مایه شرمساری مسئولان محترم و دلسوز قرآنی کشور باشد و بودجههای قرآنی کشور بجای فعالیتهای نمایشی و کم نتیجه، به حمایت از نخبگان و فعالان دلسوز قرآنی اختصاص داده شود.
زبانمون مو درآورد از بس به این مسئولین غافل توصیه کردیم
جای چنین متن های تحلیلی در فضای قرآنی کشور حقیقتا خالی ست